Zakład Karny w Fordonie. Oddziaływania wobec skazanych ociemniałych

15 października przypada Światowy Dzień Białej Laski – to święto osób niewidomych i niedowidzących obchodzone od 1964 roku. Zakład Karny w Bydgoszczy-Fordonie jest jedyną jednostką penitencjarną w kraju, która posiada oddział przeznaczony dla skazanych ociemniałych odbywających karę w systemie terapeutycznym, poza oddziałem, która prowadzi oddziaływania wobec skazanych ociemniałych.

Obecnie fordońskiej jednostce nie ma już strickte oddziału dla ociemniałych, a oddziaływania w stosunku do inwalidów wzroku prowadzi się w systemie terapeutycznym poza oddziałem poprzez organizowanie im kursów orientacji przestrzennej, samodzielnego poruszania się i nauki pisania pismem Braille’a. Wobec każdego ociemniałego formułowany jest indywidualny program oddziaływań rehabilitacyjnych i wychowawczych. Ma on charakter praktyczny, skazanego mobilizuje się bowiem do podjęcia działań w celu uzyskania kolejno: grupy inwalidzkiej, renty, ukończenia kursu orientacji przestrzennej, wyrobienia legitymacji Polskiego Związku Niewidomych. Skazani wiedzą, że realizacja tego programu daje im wymierne, często finansowe korzyści. Wielu z nich otrzymuje renty, korzysta z ulg związanych z posiadaniem legitymacji członka PZN

W Zakładzie Karnym w Bydgoszczy – Fordonie organizowane są cyklicznie kursy orientacji przestrzennej dla skazanych niewidomych i niedowidzących. Kurs orientacji przestrzennej obejmuje 50 godzin przeznaczonych dla każdego osadzonego. Zajęcia podzielone są na część teoretyczną i praktyczną. Pierwsze godziny kursu to wykłady na temat sytuacji niewidomych w Polsce oraz nauka czytania i pisania Braille’m. Z kolei zajęcia praktyczne, to nauka rozróżniania kierunku, miejsca, upływu czasu, a także rozpoznawanie przedmiotów i wrażeń termicznych. W czasie trwania kursu dzięki nauce orientacji przestrzennej skazani są przygotowywani do samodzielnego poruszania się w terenie. Kolejnym etapem jest trening sensoryczny, obejmujący ćwiczenie zmysłów: dotyku, słuchu i węchu oraz kompensowania nimi braku wzroku

Po ukończeniu kursu osadzeni wracają do zakładów karnych, w których odbywali karę. Program jest finansowany ze środków Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej oraz Pomocy Pokrzywdzonym. Osoby przybywające na kurs zostają zakwaterowane w celach wspólnie z osadzonymi pełnosprawnymi, którzy pełnią rolę przewodnika. Minęło już prawie 35 lat od czasu przybycia pierwszych osadzonych ociemniałych do fordońskiej jednostki penitencjarnej. Przez te lata istnienia oddziału niewątpliwie pomógł on wielu osadzonym praktycznie przystosować się do dalszego odbywania kary oraz do życia na wolności.

Tekst: por. Agnieszka Wollmann

Zdjęcia: por. Agnieszka Wollmann (1-6), archiwum ZK Bydgoszcz-Fordon (7)