Fundacja rodzinna – jak działa i jakie korzyści przynosi rodzinie?

Fundacja rodzinna to narzędzie prawne, które służy do zarządzania majątkiem rodzinnym i planowania sukcesji międzypokoleniowej. Dzięki niej możliwe jest zachowanie kontroli nad zgromadzonym majątkiem oraz zabezpieczenie interesów przyszłych pokoleń. Jak fundacja rodzinna działa w praktyce?

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna to forma organizacji prawnej, która została wprowadzona w niektórych krajach jako sposób na zarządzanie majątkiem prywatnym i rodzinnym. W Polsce przepisy dotyczące fundacji rodzinnych weszły w życie stosunkowo niedawno, bo w 2023 roku, co otworzyło nowe możliwości dla osób pragnących zabezpieczyć przyszłość swojej rodziny i majątku. W odróżnieniu od fundacji charytatywnych, których celem jest działalność na rzecz dobra publicznego, fundacja rodzinna służy przede wszystkim interesom określonej grupy osób – założyciela (fundatora) i jego rodziny.

Fundacja rodzinna jest tworzona przez fundatora, który wnosi do niej określony majątek, mogą to być pieniądze, nieruchomości, akcje, udziały w spółkach czy inne aktywa. Majątek ten zostaje formalnie wyłączony z posiadania fundatora, co oznacza, że staje się on własnością fundacji. W zamian za to fundator może określić zasady zarządzania majątkiem na rzecz członków rodziny oraz innych beneficjentów.

Fundacja rodzinna nie ma właściciela w tradycyjnym rozumieniu – jest odrębnym podmiotem prawnym, co oznacza, że majątek wniesiony do fundacji nie należy bezpośrednio do fundatora ani beneficjentów. Zarządzanie fundacją odbywa się zgodnie ze statutem fundacji rodzinnej, w którym fundator określa zasady dotyczące zarządzania majątkiem oraz powoływania i odwoływania członków zarządu.

Zalety fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna oferuje wiele korzyści, które przyciągają osoby zamożne oraz rodziny posiadające znaczący majątek. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

1. Ochrona majątku

Fundacja rodzinna chroni majątek przed roszczeniami osób trzecich, w tym przed wierzycielami. Majątek wniesiony do fundacji jest formalnie oddzielony od majątku fundatora, co oznacza, że wierzyciele fundatora nie mogą dochodzić roszczeń od fundacji. Wyjątkiem są długi powstałe przed założeniem fundacji, za które fundacja odpowiada tak jak fundator.

2. Planowanie sukcesji międzypokoleniowej

Dzięki fundacji możliwe jest określenie, kto i w jaki sposób będzie zarządzał majątkiem oraz jak będą rozdysponowywane środki w przyszłości. Takie rozwiązanie ma na celu zapobieganie potencjalnym konfliktom rodzinnym. 

3. Unikanie procesów spadkowych

Dzięki założeniu fundacji rodzinnej można uniknąć skomplikowanych i kosztownych procesów spadkowych. Fundacja działa na podstawie statutu i wytycznych określonych przez fundatora, co eliminuje konieczność formalnego dzielenia majątku w drodze spadku.

4. Elastyczność zarządzania i dystrybucji środków

Fundacja rodzinna pozwala elastycznie zarządzać majątkiem zgodnie z potrzebami rodziny. Można ustalić zasady, które pozwolą na wspieranie beneficjentów w określonych sytuacjach, np. w przypadku choroby, edukacji czy zakupu nieruchomości.

5. Optymalizacja podatkowa

W wielu przypadkach fundacja rodzinna może przynieść korzyści podatkowe. W Polsce przepisy przewidują zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla świadczeń wypłacanych beneficjentom fundacji. Fundacja może także przyczynić się do obniżenia kosztów związanych z zarządzaniem majątkiem i prowadzeniem działalności gospodarczej.